Kenniscentrum Wetenschap en Techniek Gelderland
“Je helpt kinderen het meest door soms bewust niet te helpen”
De Nijmeegse basisschool De Buut verhuisde vier jaar geleden naar een nieuw gebouw. Een van de eisen waar vanaf de eerste heipaal al rekening mee werd gehouden, was de komst van een technieklokaal. Simon Duijnstée, groepsleerkracht van de bovenbouw en W&T-expert: “Techniek is net zo belangrijk als rekenen of taal.”
Op basisschool De Buut heeft elke bouw een eigen leerplein waar kinderen zelfstandig aan hun weektaak werken. Daarnaast zijn er ateliers waar op niveau, per leerjaar en in een kleinere groep instructie wordt gegeven. Ook werken hier kinderen zelfstandig. Het maakatelier – zoals het technieklokaal heet – biedt de mogelijkheid om technisch bezig te zijn. Dat is belangrijk, aldus Simon. “Het kunnen uitvoeren van simpele technische handelingen zoals een schilderij ophangen of een kast in elkaar zetten, valt in mijn ogen onder de basisvaardigheden die kinderen moeten beheersen.”
Onderzoek naar maakonderwijs
Ondanks de mooie ruimte en aanwezige materialen bleven de technieklessen lange tijd een soort handvaardigheid 2.0. Dus toen Simon hoorde over het onderzoek naar maakonderwijs dat door het iXperium en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen werd uitgevoerd, sloot hij daar graag bij aan. “Ik ontwikkelde samen met andere leerkrachten, onderzoekers en opleiders een leerarrangement dat leerkrachten een handvat moet bieden om met maakonderwijs te werken. Het was zo fijn om dat samen met professionals met verschillende achtergronden te doen. Daardoor werkten we met wisselende invalshoeken en konden we snel stappen zetten.”
Brede ontwikkeling
Simon ontwikkelde zich in deze periode ook als leerkracht. “Ik leerde dat ik kinderen soms juist help door niets te doen. Laat ze maar een keer met een hamer op hun vingers slaan. Daarvan leren ze timmeren. En door deelname aan het onderzoek is mijn netwerk enorm vergroot. Door bijvoorbeeld mijn contacten bij het iXperium vraag ik hen sneller om advies. Dat ik op die manier meer naar buiten treed is alleen maar positief. We zijn als school tenslotte geen eiland op zich, maar onderdeel van een groter geheel.”
Vakoverstijgend werken
Om de onderzoekende houding die aan wetenschap en techniek én maakonderwijs ten grondslag ligt zo breed mogelijk te stimuleren, werken ze op De Buut zoveel mogelijk vakoverstijgend. Simon: “Ik heb laatst een leerling die ver voorloopt met rekenen en waarvan ik weet dat hij 3D-printen leuk vindt gevraagd om de school op te meten, een schaalmodel te ontwikkelen en deze in het technieklokaal uit te printen. Zo werkte hij op zijn eigen niveau en interesse aan het onderwerp meetkunde. En binnen het thema Amerika maken kinderen helemaal zelfstandig Amerikaanse gerechten. Dat betekent dat ze eerst op de computer een recept opzoeken, vervolgens naar de winkel gaan om inkopen te doen en dan in de keuken gaan koken.”
Ruimte creëren
Simon begrijpt dat de leerpleinen helpend zijn bij deze manier van lesgeven. “Kinderen worden zich bewust van zichzelf en van wat ze nodig hebben om zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Ze ontwikkelen een enorme zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Dat geeft ons als leerkracht de ruimte om per leerling te kijken waar behoefte aan is.” Toch is hij ervan overtuigd dat je ook in een meer traditionele setting anders kunt werken. “Schuif de tafels aan de kant of ga naar buiten. Als je echt wilt is er altijd een manier waarop het lukt.” Dat het makkelijker is om gewoon ‘je lesje te draaien’ snapt Simon ook. Toch raadt hij aan de overstap te maken. “Het is zo waardevol om kinderen in een andere setting te zien. Leerlingen die minder sterk zijn in rekenen of taal pakken binnen maakonderwijs bijvoorbeeld de leidersrol. En je vergroot je eigen kennis ook. Toen ik eens iets met elektriciteit wilde doen, ontdekte ik dat ik weinig weet van de stroomkring. Ik heb dat toen gedeeld met de kinderen en we zijn samen op onderzoek gegaan. Zo snijdt het mes aan twee kanten.”
Tip van Simon voor iedereen die ook met onderzoekend en ontwerpend leren aan de slag wil: “Zorg voor steun van andere leerkrachten en de directie. Alleen als je de ruimte krijgt om fouten te maken kun je W&T-onderwijs doorontwikkelen.”
Meester Simon is er klaar voor. Jij ook?
2020 is HET jaar waarin alle basisscholen in Nederland Wetenschap & Technologie moeten geven aan hun leerlingen. Want goed wetenschap- en technologieonderwijs draagt bij aan talentontwikkeling en ontwikkelt spelenderwijs precies de vaardigheden die in deze tijd nodig zijn. Is jouw school er al klaar voor? Loop de W&T-checklist langs en ontdek waar jij staat.