Expeditie Edison binnen de Voor- en Vroegschoolse Educatie

Praktijkonderzoek verrijkt je werk

Al twee jaar lang proberen Willeke van Groningen, leerkracht op basisschool de Aldenhove uit Nijmegen en‎ Lieke Adolfs, educatief ondersteuner bij de Bellenboom uit Nijmegen meer ouders naar de ouderbijeenkomsten te krijgen. Helaas blijft de opkomst tegenvallen. Via het professionaliseringstraject ‘Expeditie Edison’, opgezet door de projectleiders VVE (Voor- en Vroegschoolse Educatie) regio Nijmegen en mede mogelijk gemaakt door het KWTG, leerden ze hoe ze praktijkonderzoek kunnen inzetten om een duurzame oplossing te vinden. Annemiek Elsing, projectleider: “Ons doel is optimale ontwikkelingskansen voor jonge kinderen die een grotere kans op onderwijsachterstanden hebben, te realiseren. Dat bereiken we onder andere door leerkrachten en pedagogisch medewerkers te leren om op een onderzoekende manier om te gaan met de problemen waar ze tegenaan lopen.”

Duurzame ontwikkeling
Willeke en Lieke startten afgelopen schooljaar samen met 43 andere educatief ondersteuners van KION en Kinop en VVE-coördinatoren van de scholen van Conexus, Stichting Sint Joseph Scholen en de Simonsscholen aan de expeditie. Tijdens vier gezamenlijke bijeenkomsten maakten ze kennis met de verschillende fases van praktijkonderzoek, volgens de methodiek zoals beschreven in het boek ‘Praktijkonderzoek in de school’ van C. van der Donk en B. van Lanen. Annemiek: “Mensen lossen een probleem vaak het liefst zo snel mogelijk op. Toch is het in veel situaties waardevol om eerst even stil te staan, het referentiekader te vergroten en in kaart te brengen wat het probleem precies is, om vervolgens met voldoende kennis en een frisse blik te kijken naar manieren om tot een antwoord of oplossing te komen. Daarna kan een ontwikkeling in gang worden gezet. Tijdens het professionaliseringstraject kregen de deelnemers handvatten om dat te bereiken.”

Rijke leeromgeving
Omdat de vertaling van de theorie naar de praktijk vaak moeilijk is, werd de groep opgedeeld in de ‘eilanden’ Natuur, Spel, Ruimte en Ouders. Willeke en Lieke sloten bij het laatste eiland aan en gingen daar onder begeleiding van de projectleiders VVE (Mireille Aarts van KION en Annemiek Elsing van Conexus) aan de slag met hun onderzoeksvraag. Willeke: “We zagen al snel in dat de vraag waarom er zo weinig ouders naar de bijeenkomsten komen, eigenlijk veel te breed is om te kunnen beantwoorden. Wilden we dat het onderzoek daadwerkelijk iets zou opleveren, dan moesten we trechteren.” “Dat was best even een worsteling,” vult Lieke aan. “Maar door er met collega’s, ouders en leerlingen over te praten ontdekten we dat ons antwoord lag in de vraag: Wat is de reden dat Somalische ouders niet naar de ouderbijeenkomsten komen?”

Kleine stappen
Willeke en Lieke maakten gebruik van verschillende onderzoeksmethoden. Ze verdiepten zich in de Somalische cultuur, interviewden een vrijwilligster die veel Somalische gezinnen begeleidt, bevroegen ouders en gingen het gesprek met collega’s aan. Er bleek voldoende waardevolle informatie binnen de VVE-locatie aanwezig te zijn. Lieke: “Het onderzoek loopt nog, maar het heeft ons nu al zoveel gebracht. Bijvoorbeeld dat we inzien dat we te weinig weten over de verschillende culturen in de groepen. Maar ook op het gebied van onderzoek doen zijn we een stuk wijzer geworden. Zo weten we nu dat het belangrijk is om kleine stappen te zetten, anders loop je vast. Willeke: “Ik ben zo blij dat we hieraan deel mochten nemen. Praktijkonderzoek verrijkt je werk.”

Goede start
Annemiek: “Willeke en Lieke hebben het heft in eigen hand genomen. Door eerst de eigen praktijk te onderzoeken, te begrijpen wat nodig is om die te optimaliseren en deze kennis vervolgens met de omgeving te delen, zijn ze in staat om beter in gesprek te gaan met ouders, onder andere over onderwijsondersteunend gedrag thuis. Dat is belangrijk, want hoe meer mensen de ontwikkeling van kinderen met een grotere kans op onderwijsachterstanden stimuleren, hoe eerder ze meekunnen in het aanbod van de basisschool. En dat is precies wat we willen bereiken.”

Lees meer ervaringen in de pdf ‘Expeditie Edison – ervaringen en opbrengsten‘