“W&T was lange tijd alleen ‘mijn ding’”

Toen Sander Zwart, leerkracht van groep 7 op basisschool De Fontein in Barneveld, ontdekte dat alle scholen in 2020 aandacht aan Wetenschap & Technologie moeten besteden, was hij direct enthousiast. Zijn grootste uitdaging bleek het meekrijgen van zijn collega’s. Sander deelt zijn verhaal met jou. Lees en leer!

Sander is een man die zich dagelijks verwondert. Over de telefoonoplader waar je alleen je mobiel nog maar op hoeft te leggen en over een citroen die wel in een bak met water blijft drijven terwijl een limoen direct zinkt. Sander: “Ik vind dat zo interessant. Daar komt bij dat ik best creatief ben in het bedenken van oplossingen. Laatst sloot de poort in onze tuin bijvoorbeeld niet goed. Er is niks mooier dan dat op mijn vrije zaterdag oplossen.” Omdat hij kinderen deze ervaringen ook gunt, volgde hij de post-hbo-opleiding tot Onderwijskundig expert Wetenschap en Technologie bij het Marnix Onderwijscentrum. Daar werd direct duidelijk dat hij snel moest beginnen met de meest lastige stap: het team enthousiasmeren.

Speldenprikjes
“Voordat ik mijn collega’s liet zien wat W&T-onderwijs inhoudt en oplevert, wilde ik eerst duidelijk maken hoeveel lol je ermee kan hebben. Want lachen doet iedereen graag, toch? Daarom hebben we samen proefjes gedaan. We vouwden met verschillende materialen vliegtuigjes om te ontdekken waarmee je de grootste afstand kunt afleggen, we maakten van aluminiumfolie een boot en schatten in hoeveel knikkers deze kon dragen en we bouwden een toren van spaghettistokjes en legden er een marshmallow bovenop (The Marshmallow Challenge van Tom Wujec, red.). Allemaal wedstrijdelementen die dienden als speldenprikjes om hen te laten zien hoe leuk het is om je te verwonderen over W&T-achtige dingen.” Toch bleef voor de meesten de stap om zelf in de klas met W&T aan de slag te gaan, te groot. Daarom gooide Sander het over een andere boeg.

Mad Science
“Leerkrachten hebben er alles voor over om hun leerlingen zo goed én interessant mogelijk onderwijs aan te bieden. Dat bereik je onder andere door lessen te geven die bij hun belevingswereld aansluiten en ze hun talenten te laten ontdekken en ontwikkelen. Om te laten zien dat W&T daar de uitgelezen kans voor is, nodigde ik Mad Science – ze zijn inmiddels al vier keer geweest – uit voor een promoshow. Leerlingen konden zich vrijwillig aanmelden voor deze naschoolse activiteit waarbij W&T centraal stond. Elke keer als Mad Science er was spoorde ik collega’s aan te gaan kijken. Ze zagen leerlingen vol enthousiasme en met uiterste concentratie proefjes uitvoeren die aansloten bij het thema ‘De 4 elementen’. Hierdoor ontstond ook bij hen het besef: W&T is van grote meerwaarde, zeker gezien het feit dat in de wereld steeds meer behoefte is aan vaardigheden in plaats van kennis. Om dat gevoel vast te houden hield ik regelmatig een W&T-presentatie en hielp ik collega’s als ze vragen hadden. Toch bleef het vooral ‘mijn ding’ en dat stoorde me.”

Expeditie Edison
Sanders missie was duidelijk: de structurele implementatie van W&T in het curriculum moet een gezamenlijk doel worden én leerkrachten moeten handvatten krijgen om er zelf mee aan de slag te gaan. Maar dat was makkelijker gezegd dan gedaan. “Omdat ik het zelf ook even niet meer wist, besloot ik Google te raadplegen. Via die zoektocht kwam ik terecht op de website van het KWTG, waar ik ontdekte dat hun Expeditie Edison precies was wat ik en het team van De Fontein nodig hadden. Ik vroeg mijn directeur om toestemming, belde het KWTG en een paar weken later startte onze expeditie.”

Eigen kwaliteiten
Tijdens die dag ontdekten we dat veel collega’s iets met W&T wilden doen, maar niet wisten waar te beginnen. “Als ik aan de middeleeuwen denk, poppen er gelijk allemaal natuurkundige of wetenschappelijke feitjes in mijn hoofd op waar ik in groep 7 of 8 wat mee zou kunnen. Ik dacht dat iedereen dat had, maar dat bleek niet zo te zijn. De kwaliteiten van anderen lagen bijvoorbeeld bij schilderen, muziek of geschiedenis; vakken waar ik weinig gevoel bij heb.”

Werkdrukgelden
Het team van De Fontein besloot daarom een deel van de werkdrukgelden in te zetten om leraren met bepaalde expertises middagen uit te roosteren, zodat zij in andere klassen hun talent en enthousiasme in kunnen zetten. Zo geeft Sander nu elke week twee middagen W&T-les in een van de andere groepen 4 t/m 8, waardoor deze leerlingen allemaal acht W&T-lessen krijgen. Leraren die meer feeling hebben met muziek, toneel of beeldende vorming, verzorgen díe lessen in zijn klas. “Zo werken we met een aantal groepen aan hetzelfde thema, krijgen alle leerlingen op hun eigen niveau dezelfde lessen aangeboden en komen de kwaliteiten van alle leraren tot hun recht. Want niet alleen kinderen vinden het leuk om hun eigen talenten te exploiteren, bij leerkrachten werkt het net zo.”

Lees meer van Sander
“Een simpele waterbaan van regenbuizen en tuinslangen is ook W&T”
“Kinderen die het lastig vinden hun hersenen te laten kraken, blinken vaak uit in W&T”

of:
Laat je inspireren door andere leerkrachten.

Meester Sander is er klaar voor. Jij ook?

2020 is HET jaar waarin alle basisscholen in Nederland Wetenschap & Technologie moeten geven aan hun leerlingen. Want goed wetenschap- en technologieonderwijs draagt bij aan talentontwikkeling en ontwikkelt spelenderwijs precies de vaardigheden die in deze tijd nodig zijn. Is jouw school er al klaar voor? Loop de W&T-checklist langs en ontdek waar jij staat.